ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ

«ΒΙΒΛΙΟ-ΕΝΑΣ ΠΑΝΤΟΤΙΝΟΣ ΦΙΛΟΣ»

Α. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΘΕΜΑΤΟΣ

Ζούμε σε μια εποχή όπου οι Η/Υ, το διαδίκτυο, η τηλεόραση, τα κινητά τηλέφωνα, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια μονοπωλούν το ενδιαφέρον των παιδιών και των εφήβων, περιορίζοντας πολλές φορές το χρόνο για την ενασχόληση με το διάβασμα γενικά. Από την άλλη, οι γονείς με τα τόσα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στην καθημερινότητά τους και τον ελάχιστο χρόνο που διαθέτουν για να ασχοληθούν με τα παιδιά τους, δεν έχουν πάντα τη δυνατότητα ή τη διάθεση να ενισχύσουν τη φιλαναγνωσία.

Είναι όμως, ιδιαίτερα σημαντικό να αποκαταστήσουμε τη σχέση των παιδιών με την ανάγνωση και να συμβάλουμε ως παιδαγωγοί στην εδραίωση μιας καλής σχέσης με το βιβλίο. Η επαφή με το βιβλίο θα πρέπει να ξεκινά από μικρή ηλικία και να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της εκπαιδευτικής διαδικασίας.

Β. ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΘΕΜΑΤΑ

1. Η χρήση του βιβλίου-Κατηγοριοποίηση βιβλίων-Χαρακτηριστικά            του βιβλίου

2. Η ιστορία της γραφής από την αρχαιότητα ως σήμερα

3. Ανακύκλωση χαρτιού

4. Εικονογράφηση-κατασκευή βιβλίου

Γ. ΣΤΟΧΟΙ

1. Να καλλιεργηθεί το ενδιαφέρον των παιδιών για τα παιδικά     

    βιβλία, και όχι μόνο.

2. Να αγαπήσουν τη «λογοτεχνία» και να την προσεγγίσουν   

    αυτενεργώντας.

3. Να γνωρίσουν κάποιους συγγραφείς παιδικών βιβλίων από τις 

    βιογραφίες τους.

4. Να γνωρίσουν παραμύθια από άλλους τόπους, να βρουν 

    ομοιότητες και διαφορές.

5. Να μάθουν την εξέλιξη της γραφής και των βιβλίων από την 

    αρχαιότητα μέχρι και σήμερα και να συνειδητοποιήσουν τη    

    διαχρονικότητά τους.

6. Να είναι σε θέση να αναγνωρίζουν τα διαφορετικά είδη βιβλίων 

    και εντύπων.

7. Να μάθουν για την τυπογραφία και τη συμβολή της στη διάδοση 

    και καλλιέργεια του ανθρώπινου πνεύματος.

8. Να μάθουν να επισκέπτονται βιβλιοπωλεία, βιβλιοθήκες και να 

    γνωρίζουν τις διαδικασίες δανεισμού βιβλίων.

9. Η ανάπτυξη της γραπτής και προφορικής έκφρασης.

10.Η ευαισθητοποίηση των παιδιών σε θέματα που απασχολούν 

    την κοινωνία και η ανάπτυξη της κριτικής σκέψης.

Δ. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ-ΣΤΑΔΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ    

   ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

1. Φάση ευαισθητοποίησης-προβληματισμού και διερεύνηση των    

   γνώσεων των παιδιών: Σας αρέσουν τα βιβλία; Ποιο είναι το   

   αγαπημένο σας και γιατί; Τι μας προσφέρουν τα βιβλία; Έχετε 

   βιβλία στο σπίτι; Με ποιους τα διαβάζετε; Πού τα βρίσκουμε τα          βιβλία; κ.ά.

2. Προγραμματισμός-σχεδιασμός των δραστηριοτήτων που    

    εντάσσονται στο πρόγραμμα.

3. Διεξαγωγή-υλοποίηση δραστηριοτήτων:

    α) Συλλογή πληροφοριών και υλικού

    β) Ερωτηματολόγιο προς τους γονείς για διερεύνηση των                      συνηθειών τους σχετικά με την ενασχόληση με τα βιβλία

    γ) Δραστηριότητες μέσα στο σχολείο- Διαθεματική προσέγγιση                και σύνδεση με θεματικές ενότητες μαθημάτων (Γλώσσα,      

       Μαθηματικά, Μελέτη περιβάλλοντος, Εικαστικά, Θέατρο,   

       Μουσική, Ιστορία, κ.ά.

    δ) Επισκέψεις στα πεδία μελέτης

    ε) Επαφή με διάφορους φορείς (Δήμος Δέλτα, Δημοτική    

       Βιβλιοθήκη, Σύλλογος Γονέων του σχολείου μας, Σύνδεσμος                Εκδοτών Βόρειας Ελλάδας, Καλλιτεχνική Παιδαγωγική Ομάδα              «Σχεδία στην πόλη»)

   στ) Αξιολόγηση του προγράμματος (εσωτερική αξιολόγηση-με τα              παιδιά-με ερωτήσεις, εμπέδωση, επανάληψη δραστηριοτήτων/              από τους γονείς με συζήτηση κατά την πορεία του     

       προγράμματος και ερωτηματολόγια).

    ζ) Παρουσίαση του προγράμματος στην τοπική κοινωνία.

Ε. ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ-ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

1.     Δραστηριότητες που έγιναν μέσα στο σχολείο

·     Ανάγνωση πολλών γνωστών κλασσικών παραμυθιών στο ξεκίνημα του προγράμματος, συζήτηση για το περιεχόμενό τους, σχόλια και δραματοποίηση μερικών απ` αυτά.

·     Καταγραφή σε μεγάλο χαρτόνι των πιο αγαπημένων παραμυθιών των παιδιών.

·     Παρουσίαση των πιο αγαπημένων βιβλίων τους. Τα παιδιά έφεραν στο σχολείο το πιο αγαπημένο τους βιβλίο από το σπίτι και μας το παρουσίασαν.

·     Κατά διαστήματα ζωγραφίσαμε εικόνες από γνωστά παραμύθια που διαβάσαμε.

·     Παιχνίδια αναγνώρισης βιβλίων: α) φωτοτυπήσαμε εικόνες από γνωστά παραμύθια, που είχαμε στη βιβλιοθήκη μας, και τις μοιράσαμε στα παιδιά. Το καθένα έπρεπε να αναγνωρίσει από ποιο βιβλίο ήταν η εικόνα που  κρατούσε στα χέρια του και να μας φέρει από τη βιβλιοθήκη το σωστό βιβλίο. β) κάνοντας περιγραφικές ερωτήσεις σε κάθε παιδί ζητούσαμε να μαντέψει σε ποιο βιβλίο αναφερόμασταν και να το βρει στη βιβλιοθήκη μας, π.χ. Ποιο βιβλίο μιλάει για ένα κοριτσάκι με κόκκινο σκουφάκι; Ποιο βιβλίο μιλάει για μια χελώνα που έκανε αγώνα δρόμου; κ.ά.

·     «Ο κύριος Πάπλωμα». Κάθε φορά που διαβάζαμε ένα βιβλίο, τα παιδιά έγραφαν σε μικρά τετράγωνα χρωματιστά χαρτάκια τον τίτλο του βιβλίου και το κολλούσαν στον κύριο Πάπλωμα (μεγάλο χαρτί του μέτρου). Ο κύριος Πάπλωμα αγκάλιασε και ζέστανε τη συντροφιά μας.

·     Κατηγοριοποίηση βιβλίων ανάλογα με το περιεχόμενό τους. Μέσα στην τάξη απλώθηκαν πάνω στα τραπέζια πολλά βιβλία από τη βιβλιοθήκη μας. Τα παιδιά κλήθηκαν να τα χωρίσουν σε ομάδες ανάλογα με το περιεχόμενό τους: παραμύθια, βιβλία με ζώα, βιβλία κατασκευών, βιβλία για τις απόκριες, τα Χριστούγεννα, βιβλία με αριθμούς, με χρώματα, με συνταγές μαγειρικής, βιβλία μουσικής με νότες, κλπ.

·     Αναγνώριση και διάκριση των διαφόρων ειδών έντυπου λόγου που κυκλοφορούν: Βιβλία, εφημερίδες, περιοδικά, λεξικά, κόμικς, τηλεφωνικοί κατάλογοι, εγκυκλοπαίδειες, σχολικά, κ.ά.

·     Κολλάζ και σύνθεση μικρής ιστορίας. Τα παιδιά διάλεξαν και έκοψαν εικόνες από εφημερίδες, περιοδικά και παλιά παραμύθια, τις κόλλησαν στο χαρτί τους με κάποια σειρά και μας διηγήθηκαν την ιστορία που φαντάστηκαν ότι βγαίνει από τις εικόνες τους. Την καταγράψαμε στο χαρτί.

·     Ξεχωρίσαμε και μάθαμε τα είδη του γραπτού λόγου που συναντούμε στα βιβλία: παραμύθια (διηγήσεις), ποιήματα, αινίγματα, λαχνίσματα, παροιμίες, άρθρα, τραγούδια.

·     Παίξαμε διάφορα γλωσσικά παιχνίδια με ρίμες, ομοιοκατάληκτες λέξεις, αινίγματα, μάθαμε τη διαφορά στην προφορική επικοινωνία μας με έναν φίλο μας και με κάποιον που δε γνωρίζουμε, τη διαφορά στη σύνταξη μιας πρόσκλησης γάμου και  στη σύνθεση μιας ιστορίας.

·     Φτιάξαμε το δικό μας βιβλίο. Δώσαμε στα παιδιά μία παράγραφο ως ξεκίνημα της ιστορίας μας και αφήσαμε τα παιδιά να δώσουν τη συνέχεια και το τέλος, χρησιμοποιώντας τη φαντασία τους.

·     Ενισχύσαμε-αναμορφώσαμε τη γωνιά της βιβλιοθήκης. Βάλαμε καναπεδάκι, μαξιλάρες, κασετόφωνο με ακουστικά, υφάσματα από πάνω στην οροφή, για να γίνει πιο ελκυστική.

·     Το ίδιο με το παραπάνω έγινε σε μικρές ομάδες στη γωνιά της βιβλιοθήκης, όπου ξαπλωμένοι χαλαρά, ξεκινούσαμε να διαβάζουμε ένα βιβλίο και σταματούσαμε για να ρωτήσουμε τα παιδιά τι πίστευαν ότι θα γινόταν παρακάτω.

·     Κάναμε δανειστική βιβλιοθήκη, από την οποία κάθε Παρασκευή τα παιδιά δανείζονταν βιβλία για να διαβάσουν στο σπίτι τους. Για το λόγο αυτό, κατασκευάσαμε ταυτότητες για κάθε παιδί, στις οποίες το καθένα έγραψε τα στοιχεία του, έβαλε με μελάνι το αποτύπωμά του και κόλλησε τη φωτογραφία του (σαν τις παλιές αστυνομικές των μεγάλων). Υπογράφτηκαν συμβόλαια από τους γονείς και τα παιδιά, όπου συμφωνούσαν να τηρούν βασικούς κανόνες της δανειστικής βιβλιοθήκης.

      Σε συνάντηση που έγινε με τους γονείς για την ενημέρωσή τους γύρω από την υλοποίηση του προγρ/τος, εκτός από τα συμβόλαια, δόθηκαν και οδηγίες για την εφαρμογή και χρήση της δανειστικής βιβλιοθήκης, αλλά και συμβουλές για καλή ανάγνωση στο σπίτι.

·     Η ιστορία της γραφής και η εξέλιξή της από τα παλιά χρόνια μέχρι και σήμερα. Βρήκαμε στο διαδίκτυο βίντεο και εικόνες με τους πρωτόγονους ανθρώπους, οι οποίοι για να επικοινωνήσουν χαράζανε εικόνες πάνω σε βράχια και πέτρες (βραχογραφίες). Κάναμε κάτι αντίστοιχο: Βρήκαμε δύο μεγάλες πλατιές πέτρες και γράψαμε πάνω σ` αυτές με μαρκαδόρους τα ονόματά μας. 

      Αναφερθήκαμε στα εικονογράμματα, τα ιδεογράμματα, τα ιερογλυφικά, τη σφηνοειδή γραφή, τη γραμμική Α και Β, αλλά και την κινέζικη γραφή που είναι κατακόρυφη. Βρήκαμε πολλές εικόνες στο διαδίκτυο και τις τυπώσαμε. Μιλήσαμε για το Δίσκο της Φαιστού, το πρώτο δείγμα γραφής που βρέθηκε στην Ελλάδα και παραμένει ακόμη ανερμήνευτο. Τον μελετήσαμε από πολύ κοντά (δόθηκε αντίγραφό του σε κάθε παιδί), προσπαθήσαμε να ερμηνεύσουμε τα εικονογράμματα που είδαμε, και τέλος τον χρωματίσαμε.

      Μάθαμε πού έγραφαν οι πρώτοι άνθρωποι και τι εργαλεία χρησιμοποιούσαν (πηλός, πάπυρος, καλάμια, περγαμηνές, υφάσματα, κλπ) και αποφασίσαμε να τους μιμηθούμε. Πήραμε πηλό και χαράξαμε με οδοντογλυφίδες ιδεογράμματα. Γίνανε εκπληκτικά, νιώσαμε και τη δυσκολία γραφής πάνω σε άλλο υλικό εκτός από το χαρτί που ξέρουμε. 

      Κι επειδή μας άρεσε αυτή η διαδικασία, καλέσαμε κι έναν κεραμίστα στο σχολείο μας. Ο κος Βασίλης μας έδειξε αρχικά πώς δουλεύεται ο πηλός πάνω στον τροχό. Αφού μας έπλασε μερικά πολύ όμορφα αντικείμενα, μας έδωσε πλακάκια πηλού και καλουπάκια γύψου με γράμματα και μικρά σχέδια σαν εικονογράμματα και τα παιδιά σχημάτισαν διάφορα ιδεογράμματα. Τα πήρε στο εργαστήριό του, τα έψησε και εμείς τα περάσαμε με αραιωμένο γύψο. Το αποτέλεσμα ήταν θαυμάσιο, αφού έμοιαζαν με κεραμικά που ξεθάφτηκαν από κάποια άλλη εποχή.

·     Αφού φτάσαμε στο χαρτί που χρησιμοποιείται σήμερα ευρέως για την έκδοση όλων των εντύπων που κυκλοφορούν στο εμπόριο, συζητήσαμε για την προέλευση του χαρτιού, πώς γίνεται η παραγωγή του και η επεξεργασία του.

·     Μάθαμε για τον Γουτεμβέργιο τον πρώτο τυπογράφο. Πρώτα ρωτήσαμε τα παιδιά αν γνωρίζουν πώς φτιάχνονται τα βιβλία. Πόσοι είναι αυτοί που δουλεύουν για να δημιουργηθεί ένα βιβλίο; Το μόνο που μας είπαν ήταν για τους συγγραφείς και τους εικονογράφους και ότι φυσικά τα βρίσκουμε στα βιβλιοπωλεία. Έτσι αποφασίσαμε να κάνουμε μια επίσκεψη σε ένα τυπογραφείο τις επόμενες μέρες. (βλ. Μελέτη πεδίου)

      Στο τυπογραφείο μας τυπώσανε μικρά χαρτιά με τα μονογράμματα ενός ζευγαριού που θα παντρευόταν. Έτσι εκμεταλλευτήκαμε την ευκαιρία, και κάναμε αυτά τα χαρτιά προσκλητήρια γάμου. Τα παιδιά έγραψαν την ημερομηνία του γάμου (όποια θέλανε αυτά) και ζωγράφισαν το γαμπρό, τη νύφη και την εκκλησία.

·     Έπειτα ξαναγυρίσαμε στην παραγωγή του χαρτιού και καλέσαμε τα παιδιά να προβληματιστούν για το κόψιμο των δέντρων, προκειμένου να έχουμε εμείς άφθονο χαρτί. Δεν τους άρεσε η ιδέα αυτή, να καταστρέφουμε τόσα πολλά δέντρα για να έχουμε χαρτί να γράφουμε και να φτιάχνουμε βιβλία, οπότε αυτόματα σκεφτήκαμε την ανακύκλωση. Εμβαθύναμε πολύ στο θέμα αυτό, αλλά επικεντρωθήκαμε κυρίως στην ανακύκλωση του χαρτιού. Έτσι  φτιάξαμε στην τάξη το δικό μας καλάθι της ανακύκλωσης και πετούσαμε εκεί τα άχρηστα χαρτιά μας (κάθε Παρασκευή ένα παιδί με τη μαμά του πηγαίνει και το αδειάζει στον μπλε κάδο που είναι έξω από το σχολείο μας) και φυσικά υποσχεθήκαμε ότι θα ξοδεύουμε όσο το δυνατό λιγότερα χαρτιά για τις ζωγραφιές μας.

      Ακόμη, κατασκευάσαμε μόνοι μας ανακυκλωμένο χαρτί μέσα στην τάξη με πολτό από εφημερίδες στο μπλέντερ. Το χρωματίσαμε με τέμπερες, το απλώσαμε σε σήτες και το αφήσαμε να στεγνώσει. Όλα τα παιδιά συμμετείχαν σ` αυτή τη διαδικασία και στο τέλος το αποτέλεσμα τα έκανε πολύ χαρούμενα.

      Ακόμη, κατασκευάσαμε γαντόκουκλες με πολύ χαρτοπολτό και παίξαμε μ` αυτές στο κουκλοθέατρο.

·     Διαβάσαμε παραμύθια και μύθους από άλλους τόπους (Αφρική, Αμερική, Ασία, Ουκρανία, Δανία). Τα συγκρίναμε με τα παραμύθια που διαβάζουμε συχνά και βρήκαμε ομοιότητες και διαφορές στα πολιτισμικά στοιχεία. Μερικά τα ξαναδιαβάσαμε με τη συνοδεία μουσικών οργάνων και μερικά τα αναπαραστήσαμε με παντομίμα.

·     Παίξαμε με επιτραπέζια παιχνίδια και κάρτες που απαιτούν μια λογική σειρά (αλληλουχίες) για να βγει μια ιστορία. Το ίδιο κάναμε και σε εργασίες, όπου τα παιδιά καλούνταν να κολλήσουν εικόνες στη σωστή σειρά για να βγει ένα γνωστό τους παραμύθι (π.χ. η ιστορία του Αρλεκίνου).

·     Κατασκευάσαμε μάσκες ζώων όταν διαβάσαμε του Μύθους του Αισώπου, του πιο γνωστού Έλληνα παραμυθά.

·     Διαβάσαμε βιβλία γίγαντες και βιβλία τσέπης.

2.     Μελέτη πεδίου

·     Επίσκεψη σε τυπογραφείο της περιοχής. Γνωριμία με τη διαδικασία εκτύπωσης και αναπαραγωγής διαφόρων εντύπων.

·     Επίσκεψη στη Δημοτική Βιβλιοθήκη των Διαβατών. Παρατήρηση στην ταξινόμηση των βιβλίων, καταγραφή της διαδικασίας δανεισμού βιβλίων, ανάγνωση βιβλίων στο χώρο με ησυχία και σεβασμό στους κανόνες της βιβλιοθήκης.

·     Επίσκεψη στο σχολείο μας μιας μητέρας, που γνωρίζει να διαβάζει και να μιλάει γαλλικά.Ανάγνωση γνωστού παραμυθιού στα γαλλικά και σύγκριση με το ελληνικό. Απαγγελία τραγουδιών και χορευτικό από τα παιδιά.

Ε. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ ΜΑΣ ΣΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Εκδήλωση-γιορτή στις 18-5-2012 στο χώρο του νηπ/γείου, η οποία περιλάμβανε:

·        Προβολή όλων των δραστηριοτήτων μας και των επισκέψεών μας σε ψηφιακή μορφή με τη χρήση προτζέκτορα.

·        Έκθεση των ομαδικών και ατομικών εργασιών των παιδιών.

·        Έκθεση των ιστοριών που συνέθεσαν μόνα τους τα παιδιά σε ομάδες και οι οποίες έγιναν βιβλία, που πήρε ξεχωριστά κάθε παιδί.

·        Δραματοποίηση των ιστοριών «Το γάντι» και «Η χοντρή γάτα» από τα παιδιά.

·        Παιχνίδι με ερωτήσεις-αινίγματα από τα παιδιά προς τους γονείς, για να μαντέψουν τα παραμύθια που ψάχνουμε.

ΣΤ. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

Το θέμα αυτό είναι ανεξάντλητο… αν μπορούσαμε θα συνεχίζαμε επ` αόριστον. Η αλήθεια είναι ότι «δουλεύεται» σε όλη τη διάρκεια της χρονιάς και κάθε χρόνο.

Σε γενικές γραμμές το πρόγραμμα προχώρησε πολύ καλά και με ουσιαστικές καταγραφές.

Αξιολογήθηκε από τη νηπιαγωγό, τα παιδιά και τους γονείς μέσα από συζητήσεις, ανατροφοδότηση, ερωτηματολόγια διερεύνησης.

Ξεκίνησε αρχές Νοεμβρίου και τελείωσε στα μέσα Μαΐου. Δυστυχώς είχαμε πολλές διακοπές κατά την πορεία του προγράμματος λόγω των συνεχόμενων εορτών που παρεμβάλλονταν συνέχεια, κάποιων σοβαρών ιώσεων που είχαν τα παιδιά και είχαμε απουσίες και έτσι το πρόγραμμα δουλεύτηκε τμηματικά και αποσπασματικά κάποιες φορές.

Παρ` όλα αυτά, είναι εντυπωσιακό ότι καταφέραμε να εργαστούμε δημιουργικά και στις επιμέρους ενότητες και τις καλύψαμε με ικανοποιητικά αποτελέσματα (1.Η χρήση του βιβλίου-Κατηγοριοποίηση βιβλίων-Χαρακτηριστικά του βιβλίου 2. Η ιστορία της γραφής από την αρχαιότητα ως σήμερα 3. Ανακύκλωση χαρτιού 4. Εικονογράφηση-κατασκευή βιβλίου).

Οι στόχοι μας επιτεύχθηκαν στο μέγιστο δυνατό:

Αναπτύχθηκε το ενδιαφέρον των παιδιών για τα βιβλία και άλλαξε ο τρόπος που προσεγγίζουν ένα βιβλίο (παρατήρηση, διερεύνηση και όχι μόνο ξεφύλλισμα).

Άκουσαν παραμύθια και γνώρισαν συγγραφείς από άλλες χώρες και άλλους τόπους.

Έμαθαν την ιστορία της γραφής και την εξέλιξή της και συνειδητοποίησαν τη δυναμικότητά της και τη διαχρονικότητά της.

Άκουσαν για την τυπογραφία και για όλους αυτούς που εργάζονται για να εκδοθούν τα βιβλία και τα άλλα έντυπα.

Πλούτισαν το λεξιλόγιό τους (Δίσκος της Φαιστού, ιερογλυφικά, τυπογραφία, πάπυρος, κόμικς, ανακύκλωση χαρτιού, χαρτοπολτός, κλπ.)

Ανέπτυξαν σημαντικά την προφορική και γραπτή τους έκφραση.

Ανέλαβαν ρόλους, πήραν πρωτοβουλίες, καλλιέργησαν την αυτοπεποίθησή τους και δούλεψαν ομαδικά και συνεργατικά.

Οι γονείς είδαν πολύ θετικά την προσπάθειά μας, την επικρότησαν και μας παρότρυναν να συνεχίσουμε να ασχολούμαστε με τέτοια προγράμματα και να πραγματοποιούνται τέτοιες εκδηλώσεις μέσα στη σχολική κοινότητα.

Δυστυχώς δεν καταφέραμε να έχουμε στο σχολείο μας κάποιον/α συγγραφέα ή εικονογράφο (πρωταρχική επιθυμία μας), μιας και το ΕΚΕΒΙ συνεργάζεται μόνο με δημοτικά σχολεία.

Επίσης αξιοσημείωτο είναι ότι δεν καταφέραμε να έχουμε Αλβανούς γονείς να μας διαβάσουν δικά τους βιβλία, όχι γιατί δεν ήθελαν, αλλά διότι δεν είχαν ούτε ένα παραμύθι φερμένο από την πατρίδα τους!

Εν κατακλείδι, είμαστε αρκετά ικανοποιημένοι από την πορεία και το αποτέλεσμα του προγράμματος που επιλέξαμε και είναι σίγουρο, ότι η προσπάθεια από την πλευρά μας, να φέρουμε σε επαφή τα παιδιά με το καλό βιβλίο και να καλλιεργήσουμε τη φιλαναγνωσία, δε θα σταματήσει ποτέ.